„Karta Praw Pasażera Komunikacji Zbiorowej” jest jednym z elementów działania 11.7 inicjatywy CiViTAS CARAVEL – Forum Mobilności, którego jedynym z celów jest włączenie pasażerów komunikacji publicznej do współdecydowania o jego organizacji oraz rozszerzenie ich praw.
Karta Praw Pasażera Komunikacji Zbiorowej ma służyć pasażerom informacjami dotyczącymi określonych sytuacji związanych z komunikacją miejską oraz umożliwić im pełniejsze korzystanie ze swoich praw.
Karta Praw Pasażera Komunikacji Zbiorowej jest inicjatywą zdecydowanie nową i rzadką w Polsce. Stanowi ona próbę uporządkowania praw pasażera i zwrócenie uwagi większej ilości mieszkańców na tą problematykę. Z definicji celem kart pasażera funkcjonujących w krajach europejskich jest deklaracja chęci spełnienia oczekiwań pasażerów oraz gwarancja świadczenia usług jak najwyższej jakości. Dzięki kartom praw, pasażerowie wiedzą czego mogą oczekiwać od przewoźnika – i w jaki sposób mogą dochodzić roszczeń, w przypadku niedotrzymania warunków z jego strony.

Dokumenty poddane analizie podczas przygotowywania projektu Karty Praw Pasażera Komunikacji Zbiorowej

Podczas przygotowywania projektu Karty Praw Pasażera Komunikacji Zbiorowej przeanalizowano pod kątem istniejących praw pasażera następujące dokumenty i źródła:
  • Regulamin Miejskiego Przedsiębiorstwa Komunikacyjnego S.A.
    w Krakowie
  • Statut Zarządu Transportu Publicznego w Krakowie
  • Umowa przewozowa (zawarta pomiędzy Urzędem Miasta Krakowa a operatorem komunikacji miejskiej).
  • Informacje uzyskane z Zarządu Transportu Publicznego w Krakowie udzielone  na podstawie Prawa Przewozowego (ustawa z dnia 15 listopada 1984); Ustawy o Transporcie Drogowym (ustawa z dnia 6 września 2001); Kodeksu Postępowania Administracyjnego (ustawa z dnia 16 czerwca 1960); Rozporządzenia Ministra Transportu
    i Budownictwa (z dnia 13 stycznia 2006).
  • Referat prof. Wojciecha Suchorzewskiego z II Ogólnopolskiej Konferencji „Komunikacja Miejska” (Łódź, 31.08-3.09.1998 r.) pod tytułem „Nowe  podejście do jakości komunikacji miejskiej: gwarancja usług,  karta pasażera, partnerstwo”.


Projekt Karty Praw Pasażera Komunikacji Zbiorowej.
  1. Prawa związane z przejazdem i przewożeniem bagażu.
  1. Pasażer ma prawo wsiadać do pojazdu i wysiadać z niego wszystkimi drzwiami przeznaczonymi do tego celu. Każdy pojazd powinien być wyposażony w conajmniej jedne drzwi umożliwiające wejście z wózkiem dziecięcym lub wjazd na wózku inwalidzkim.
  2. Pasażer ma prawo wysiadać na przystankach oznaczonych "na żądanie", po wcześniejszym uprzedzeniu o tym kierującego pojazdem poprzez naciśnięcie odpowiednio oznakowanego przycisku. Czynność ta winna być dokonana w czasie zapewniającym bezpieczne zatrzymanie pojazdu na przystanku.
  3. Pasażer ma prawo wsiadać na przystanku oznaczonym „na żądanie” po uprzednim zasygnalizowaniu tego prowadzącemu pojazd poprzez podniesienie ręki. Czynność ta winna być dokonana w czasie zapewniającym bezpieczne zatrzymanie pojazdu na przystanku.
  4. Pasażer ma prawo zająć miejsca w pojeździe na przystanku początkowym niezwłocznie po zakończeniu przez prowadzącego pojazd czynności związanych ze zmianą kierunku. Prowadzący jest obowiązany podjechać na przystanek początkowy niezwłocznie po zakończeniu tych czynności, aby umożliwić oczekującym zajęcie miejsc.
  5. Pasażer ma prawo podróżować z wózkiem dziecięcym, jednak w czasie jazdy dziecko należy wyjąć z wózka, jeżeli nie jest zabezpieczone szelkami, które zapobiegają wypadnięciu.
  6. Pasażer niepełnosprawny lub z dzieckiem na ręku ma prawo zająć specjalnie wyznaczone dla nich miejsca. Pasażer, który uprzednio zajął takie miejsce, jeśli nie ma ku temu uprawnień, obowiązany jest zwolnić je, w razie zgłoszenia się osoby uprawnionej. dla której miejsce takie jest przeznaczone.
  7. Pasażer ma prawo przewozić w pojazdach zwierzęta oraz bagaż podręczny, jeżeli istnieje możliwość takiego umieszczenia ich w pojeździe, tak aby nie utrudniały przejścia i nie narażały na zanieczyszczenie odzieży innych pasażerów, nie ograniczały widoczności kierującemu pojazdem oraz nie zagrażały bezpieczeństwu ruchu. Zasady przewożenia zwierząt oraz bagażu szczegółowo określa regulamin przewoźnika. Przewożenie zwierząt oraz bagażu podręcznego możliwe jest po zakupie biletu, zgodnie z obowiązującą taryfą.
  8. Pasażer ma prawo do przewozu roweru na bagażnikach przystosowanych do tego celu. Przewożenie roweru wewnątrz pojazdu możliwe jest tylko w sytuacjach szczególnych (np. nagłe załamanie pogody, bardzo późna pora, uszkodzenie roweru uniemożliwiające jazdę na nim).
  9. Pasażer ma prawo do przejazdu w komfortowych warunkach dotyczących temperatury oraz widoczności wewnątrz pojazdu. Przewoźnik ma obowiązek włączyć ogrzewanie pojazdu, gdy temperatura spada poniżej 0 stopni Celsjusza, a oświetlenie w warunkach niedostatecznej widoczności.
  1. Prawa związane z taryfą przewozową i kontrolą biletów.
  1. Pasażer ma prawo nabyć bilet jednorazowy lub godzinny uprawniający do przejazdu, w czasie postoju na przystanku za odliczoną kwotę. Prowadzący pojazd obowiązany jest do posiadania w sprzedaży biletów (za wyjątkiem sytuacji, gdy w pojeździe zainstalowano automat do sprzedaży biletów),  w cenie określonej w taryfie przewozowej. Każdy bilet sprzedawany w pojeździe powinien posiadać nadruk zawierający informację o ile jest on droższy od biletu zakupionego w innych punktach sprzedaży.
  2. Pasażer ma prawo do kontynuowania jazdy w razie awarii lub uszkodzenia pojazdu na podstawie tego samego biletu następnym pojazdem tej samej linii lub innej linii, przebiegającej tą samą trasą albo pojazdem zastępczym, podstawionym przez przewoźnika.
  3. Pasażer ma prawo do przejazdu - w przypadku linii zastępczych lub tymczasowych, uruchamianych na czas planowanych remontów dróg i torowisk tramwajowych podczas korzystania z przejazdu łączonego (tj. linia podstawowa plus linia tymczasowa zastępcza) - po skasowaniu biletu jednoprzejazdowego, skasowanego w jednym z pojazdów tych linii. Bilet zachowuje ważność w pojeździe drugim, jak również w pojazdach, których trasa pokrywa się z trasą linii zastępczej przez 1,5 godziny od chwili skasowania.
  4. Pasażer ma prawo zażądać od osoby kontrolującej bilety okazanie legitymacji uprawniającej tą osobę do przeprowadzania kontroli. Wzór obowiązującej legitymacji przewoźnik jest obowiązany umieścić w pojeździe na widocznym miejscu.
  5. Pasażer ma prawo w przypadku nieposiadania ważnego biletu na przejazd uregulować należności przewozowe wraz z opłatą dodatkową („karą”) w wysokości przewidzianej w taryfie u osoby kontrolującej bilety – za pokwitowaniem, albo w sposób określony w wezwaniu do zapłaty. W przypadku nieposiadania biletów przez kierującego pojazdem, osoba kontrolująca nie może nałożyć na pasażera opłaty dodatkowej („kary”) i zobowiązana jest sporządzić raport na tę okoliczność.
  6. Pasażer ma prawo do obniżenia nałożonej opłaty dodatkowej („kary”), jeżeli przedłoży w siedzibie przewoźnika, w komórce wskazanej na pokwitowaniu lub wezwaniu do uiszczenia opłaty dodatkowej, nie okazany w czasie kontroli ważny imienny bilet okresowy zakupiony przed kontrolą bądź dokument uprawniający do ulgowego lub bezpłatnego przejazdu.
  1. Prawa związane z dochodzeniem roszczeń.
  1. Pasażerowie mają prawo składać skargi, wnioski i reklamacje związane z niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem przewozu. W każdym pojeździe powinna znajdować się informacja, do kogo pasażerowie mogą je kierować.
  2. Pasażer ma prawo do złożenia skargi lub wniosku w sprawie trybu i zasadności nałożenia opłaty dodatkowej (ustnie, osobiście bądź pisemnie) lub reklamacji (tylko pisemnie), nie później niż w terminie 3 miesięcy od dnia otrzymania wezwania do zapłaty, w komórce wskazanej na pokwitowaniu lub wezwaniu do uiszczenia opłaty dodatkowej. Uznanie zasadności reklamacji, dotyczącej nałożenia opłaty dodatkowej, może nastąpić pod warunkiem uiszczenia należności przewozowych.
  3. Pasażer ma prawo do złożenia skargi lub zażalenia związanego z niewłaściwym funkcjonowaniem transportu publicznego i poniesionych przez pasażera szkód. Skarga może zostać złożona w formie pisemnej, telefonicznej lub e-mailowej w biurze operatora transportu zbiorowego lub jednostki zarządzającej komunikacją. Każdy problem zostaje przeanalizowany indywidualnie i jeśli jest uzasadniony wówczas zostają podjęte działania zmierzające do jego rozwiązania. Skarżący zostaje wówczas w terminie do 30 dni od złożenia zażalenia poinformowany o podjętej decyzji pisemnie, telefonicznie lub mailem. W przypadku jeżeli skarga została złożona w niewłaściwej instytucji zajmującej się transportem zbiorowym, ma ona obowiązek w ciągu 7 dni przekazać skargę właściwemu organowi.
  4. Pasażer ma prawo złożyć skargę i dochodzić roszczeń również w przypadku nieterminowego kursowania środków publicznego transportu i poniesionych przez to szkód – w przypadkach winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika.
  5. Pasażer ma prawo składać skargi w następujących instytucjach w Krakowie:
    • Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne
      ul. Brożka 3, 30-347 Kraków
      www.mpk.krakow.pl
    • Zarząd Transportu Publicznego
      ul. Wielopole 17a, 31-072 Kraków
      www.ztp-krakow.pl
  1. Prawa związane z informacją dotyczącą funkcjonowania transportu publicznego.
  1. Pasażer ma prawo zostać poinformowany o zmianach w rozkładzie jazdy. Przewoźnik ma obowiązek podać je do publicznej wiadomości w formie ogłoszeń wywieszonych na dworcach i przystankach wymienionych w tym rozkładzie jazdy oraz w punktach sprzedaży biletów, co najmniej na 7 dni przed terminem jego obowiązywania. Rozkład jazdy może być ponadto podany do publicznej wiadomości w inny sposób zwyczajowo przyjęty, w szczególności w formie książek, broszur, ulotek, na nośnikach elektronicznych lub w formie informacji telefonicznej.
  2. Pasażer ma prawo do zgłaszania swoich sugestii związanych z trasami, lokalizacją przystanków i częstotliwością kursowania w Radzie Dzielnicy zgodnie z podziałem administracyjnym miasta. Jednostka zarządzająca transportem zbiorowym prowadzi konsultacje z Radami Dzielnic w zakresie planowanych rozwiązań komunikacyjnych.


Plan działań prowadzących do uchwalenia Karty Praw Pasażera Komunikacji Zbiorowej.

  RODZAJ AKTYWNOŚCI UWAGI
1. Przedstawienie projektu Karty Praw Pasażera Komunikacji Zbiorowej w ramach Forum Mobilności w Krakowie. Celem dyskusji na temat Karty Praw Pasażera Komunikacji Zbiorowej jest zaprezentowanie przedstawicielom szerokiego grona instytucji i organizacji zaangażowanych w transport publiczny stanu obecnych uregulowań dotyczących praw pasażera w formie projektu karty oraz poddanie dyskusji ewentualnego rozszerzenia tych praw (i w jakim zakresie) oraz dodatkowych zapisów (z ich konkretnymi propozycjami). Dyskusja powinna zostać poprzedzona uzasadnieniem wprowadzenia dokumentu Karty Praw Pasażera Komunikacji zbiorowej w życie: jako elementu inicjatywy CiViTAS CARAVEL oraz standardu w miastach dbających o jakość obsługi pasażerów publicznego transportu.
2. Sporządzenie raportu z dyskusji podczas Forum Mobilności; przygotowanie II projektu Karty Praw Pasażera Komunikacji Zbiorowej. Na podstawie zgłaszanych uwag oraz propozycji dotyczących zapisów w Karcie Praw Pasażera Komunikacji Zbiorowej ze strony uczestników Forum Mobilności przygotowany zostaje poprawiony projekt karty – z ewentualnymi rozszerzeniami praw pasażera, jeżeli takie zostaną zaproponowane przez uczestników FM.
3. Poddanie projektu Karty Praw Pasażera Komunikacji Zbiorowej pod obrady Rady Miasta Krakowa.

Aby Karta Praw Pasażera stała się obowiązującym dokumentem i zyskała odpowiednią rangę, powinna zostać przyjęta Uchwałą Rady Miasta.

4. Promocja i PR dotyczące Karty Praw Pasażera. Po przyjęciu Karty Praw Pasażera Komunikacji Zbiorowej uchwałą Rady Miasta, informacje na temat jej uchwalenia powinny znaleźć się na stronach www: Magiczny Kraków, strona lokalna projektu CiViTAS CARAVEL, MPK, ZTP oraz innych przewoźników miejskich. Informacje prasowe na temat karty powinny zostać przesłane do wszystkich mediów lokalnych w Krakowie (do rozważenia jest organizacja konferencji prasowej związanej z tym faktem).
5. Egzekwowanie zapisów Karty Praw Pasażera Komunikacji Zbiorowej przez przewoźników na terenie gminy Kraków. W celu wprowadzenia ścisłego standardu przestrzegania Karty Praw Pasażera przez wszystkich przewoźników na terenie Gminy Miejskiej Kraków, do rozważenia jest wydawanie zezwoleń na transport publiczny przez ZTP na podstawie zobowiązania do przestrzegana Karty (do umowy pomiędzy ZTP a przewoźnikiem zostaje wpisany obowiązek przestrzegania zapisów Karty Praw Pasażera).


Podsumowanie

Zachowanie zaproponowanej procedury wdrażania Karty Praw Pasażera Komunikacji Zbiorowej zapewnia jej poparcie przez wszystkie środowiska związane z komunikacją miejską – poprzez Forum Mobilności. Przyjęcie uchwały Rady Miasta w tym zakresie - gwarantuje jej prestiż oraz właściwy status prawny. Posiadanie Karty Praw Pasażera Komunikacji Zbiorowej stawia Kraków na równi z najbardziej nowoczesnymi pod względem jakości obsługi pasażerów komunikacji miejskiej miastami na świecie. Zarazem w ten sposób Kraków zajmuje pozycję lidera w tym zakresie w Polsce.

  Urząd Miasta Krakowa
  GENOVA
  KRAKÓW
  BURGOS
  STUTTGART
  Karta Praw Pasażera - projekt 
  Umowa CiViTAS CARAVEL 2006 
  Raport "Potrzeby transportowe..." 
  Raport "Transpor Needs..." 
  Raport "Podróżowanie w Stronę Nowej Mobilności" 
                
2007 © caravel-krakow.pl, Wszystkie prawa zastrzeżone